Wat maakt een stof duurzaam?

Voordat we dieper op deze vraag ingaan, moeten jullie weten dat dit geen makkelijke vraag is om te beantwoorden. Een volledige en perfecte duurzame stof bestaat helaas nog niet. De nadruk van het EU-beleid voor afvalbeheer ligt op de verwijdering van afval, de terugwinning van energie, recycling, hergebruik en het voorkomen van nog meer afval. En hierbij kunnen wij helpen!

Maar wat betekent duurzaam eigenlijk?

Het woord ‘duurzaam’ heeft niet maar 1 betekenis. Iedereen vat dit anders op en wanneer je op google zoekt naar de betekenis van duurzaam vindt je allerlei opvattingen. Hieronder benoem ik er paar die ik gevonden heb.

‘Duurzame ontwikkeling voldoet aan de behoeften van nu zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen’.

Of

‘Duurzame ontwikkeling is een dynamisch procs waarmee mensen de kwaliteit van het leven kunnen verbeteren om een manier die tegelijkertijd de systemen voor levensondersteuning van de aarde beschermt en verbetert.’

Wanneer we het over duurzaamheid hebben, moeten we rekening houden met zowel de impact op het milieu en de sociale impact.

Impact op het milieu

Het gebruik van water, grond, chemicaliën en energie hebben een grote impact op het milieu. Dat geldt ook voor CO2 – uitstoot en de vergroting van de afvalberg. Deze bedreigingen kunnen ontstaan tijdens de winning en verwerking van grondstoffen, tijdens de gebruiksfase bij het wassen van de stof maar ook als je het product weggooit na de gebruiksfase.

De sociale impact

Tegenwoordig vindt het grootste deel van de productie van textiel in Azië plaats. Het salaris van de werknemers is hier veel lager dan in westerse landen. Bij de productie in Aziatische landen heb je te maken met grote transportafstanden maar ook de werkomstandigheden zijn vaak erg slecht, soms zelfs gevaarlijk. De sociale impact wordt soms nog weggelaten als het gaat om duurzaamheid. Mogen we dan wel praten over duurzame stoffen, als de mensen die ze produceren, niet goed worden behandeld?

De keuze van de grondstof

Bij de productie van een duurzaam textielproduct is de keuze van de grondstof uiteraard van groot belang. We kunnen onderscheid maken tussen synthetische vezels, natuurlijke vezels en de zogenaamde man-made vezels. Dit zijn vezels die een natuurlijke oorsprong hebben maar waarbij mensen, machines en middelen nodig zijn om het te verwerken.

Natuurlijke vezels kunnen uit plantaardig of dierlijke grondstoffen bestaan. Een voorbeeld van een plantaardige vezel is katoen of linnen. Een dierlijke vezel is bijvoorbeeld wol of mohair. Hoewel synthetische vezels tegenwoordig een slechte reputatie hebben, zijn ze niet altijd slechter qua duurzaamheid. Onder duurzaamheid verstaan wij dan de levensduur van een vezel.

Duurzaamheid – Kwaliteit – Transparantie

Verschillend vezels hebben verschillende eigenschappen. Dit is belangrijk om te weten omdat duurzaamheid nauw verbonden is met de kwaliteit van een product. Wanneer je bijvoorbeeld een sportshirt maakt, is het van belang dat het shirt verkoelend en sneldrogend is en gemaakt wordt uit een stof met een licht gewicht. Deze eigenschappen zijn goed te verkrijgen door het gebruik van synthetische vezels. Natuurlijke vezels zijn hiervoor niet altijd de beste oplossing. Zodra de stof zijn doel kan vervullen vanwege de juiste eigenschappen, zal de consument tevreden zijn. Deze eigenschappen en de tevredenheid van de consument zorgen ervoor het product een langere levensduur heeft.

Verwerken

Om van een grondstof een stof te maken, moeten de vezels tot garens worden gesponnen. Het garen ondergaat gewoonlijk een nabehandelingsproces. Hierdoor kunnen bepaalde eigenschappen worden toegevoegd aan het garen of wordt het garen sterker. Vervolgens wordt het garen geweven of gebreid tot een doek. Het doek ondergaat daarna enkele verwerkingsprocessen.

Finishing

Stappen in het finishproces kunnen bijvoorbeeld verven en bleken zijn. Daarnaast kan de feeling, de plooibaarheid of de glans van een stof worden verbeterd door finishen. Over het algemeen vergroot het afwerkingsproces de impact op het milieu. Afhankelijk van latere toepassingen kunnen deze afwerkingsprocessen gewenst en noodzakelijk zijn. Bleken is een voorbeeld van een finishproces wat ontzettend schadelijk is voor het milieu. Tijdens het bleken worden sterke en giftige chemicaliën gebruikt. Bij het streven naar een duurzame productie van stoffen wordt deze stap vermeden. Het bleken van garens wordt vaak gedaan om het vervolgens beter te kunnen verven.

Bij Enschede Textielstad wordt zowel bleken als verven niet gedaan. Door zo zorgvuldig het textiele afval te scheiden op kleur en grondstof, ontstaat er een nieuw, gerecycled garen met een heldere kleur. Hierbij wordt gekeken naar de winning van grondstoffen tot de productie en het gebruik tot het einde van de levensduur.

Hoe kun je duurzaamheid van stoffen meten en met elkaar vergelijken?

Er bestaan verschillende tools om de impact van een grondstof of stof te beoordelen. Dit wordt gedaan op basis van verschillende impactcategorieën. Eén van deze tools is bijvoorbeeld de ‘Life Cycle Analysis’ oftewel LCA. Zoals beschreven in de internationale norm ISO 14040:2006, is deze levenscyclus analyse bedoeld om potentiële milieuaspecten en –effecten tijden de levenscyclus van een product te onthullen.

De Nike-Maker app, de Higg Index en de Modint Ecotool zijn hulpmiddelen om verschillende soorten vezels of productieprocessen met elkaar te vergelijken. Deze beoordelingsinstrumenten kunnen echter alleen worden gebruikt om een breder inzicht te krijgen. De beoordelingsinstrumenten maken gebruik van beschikbare gegevens. De winning van katoen in Azië kan een veel grotere impact hebben dan de winning van katoen in Europa. Er wordt dan ook altijd aanbevolen een dubbele controle uit te voeren bij het streven naar een duurzame productie.

Hoe we duurzame stoffen maken bij Enschede Textielstad

Bij Enschede Textielstad worden stoffen geweven van zo veel mogelijk gerecycled materiaal en proberen de impact op het milieu zo klein mogelijk te houden. Bij het gebruik van gerecycled materiaal wordt de milieu-impact van een stof verminderd. De groei van katoen neemt enorme hoeveelheden water op, heeft veel land nodig om te groeien, veroorzaakt emissies en gebruikt chemicaliën en pesticiden. De katoengroei neemt ongeveer 2,6% van het wereldwijde water in beslag. Wanneer we een garen gebruiken wat bestaat uit een deel gerecyclede vezels, kunnen we deze impact drastisch verminderen.

De garens die Enschede Textielstad gebruikt worden niet gebleekt of geverfd. De vezels die gebruikt worden voor dit garen zijn afkomstig uit zeer zorgvuldig gesorteerd textielafval waardoor een heldere kleur automatisch al verkregen wordt. De leveranciers van onze garens bevinden zich allemaal binnen Europa waardoor de transportafstand klein is en de uitstoot van broeikasgassen wordt verminderd. Daarnaast maken wij ook gebruik van een bezorging van pakketten met de fiets wanneer je in Nederland woont.

Hopelijk heb je nu wat meer informatie die je kan helpen met het kopen van duurzamere stoffen. Wil je meer informatie over duurzaam produceren, duurzame stoffen of heb je interesse in onze stoffen? Neem dan gerust contact met ons op.

Duurzame stoffen checklist

De volgende checklist kan helpen bij een kopen van een nieuwe stof:
•       Is de stof lokaal geproduceerd?
•       Bestaat de stof uit (deels)gerecycled materiaal?
•       Bevat de stof organische of biologische content?
•       Is het een gecertificeerde stof of grondstof? Denk aan Oeko-tex finishes of GOTS katoen
•       Passen de eigenschappen van de garens bij de functie van het product dat je wilt maken?
•       Is er gebruikt gemaakt van bewerkingsprocessen zoals bleken?
•       Is de stof bedrukt of geverfd? (Bedrukken verbruikt minder water in vergelijking met het verven van textiel)